Rodos – wyspa Heliosa boga słońca

Tekst zamieszczony na Polonorama.com w dniu 7 marca 2021 r.

https://www.polonorama.com/rodos-wyspa-heliosa-boga-slonca/

Wyspa Heliosa Boga Słońca, który otrzymawszy ją w darze od Zeusa, oczarowany jej pięknem, obdarza ją hojnie po dzień dzisiejszy swoim blaskiem powodując, że przez 300 dni w roku świeci tutaj słońce. Wyspa, która od zawsze była pożądaną i na przestrzeni wieków najeżdżaną, rabowaną, zdobywaną i zagarnianą. Miało na to wpływ położenie geograficzne – Rodos leży na skrzyżowaniu trzech kontynentów będąc w ten sposób wyspą o ogromnym znaczeniu strategicznym i handlowym, klimat, który daje możliwość całorocznych upraw i obecność w czasach antycznych jednego z siedmiu cudów świata, zwanego kolosem rodyjskim. Burzliwe losy tych terenów na przestrzeni wieków mają swoje odzwierciedlenie w pozostałościach po najeźdźcach, ich kulturach i religii, widoczne na każdym kroku.

Rodos wizytówką turystyki w Grecji!

Rok 1912. W maju Włosi organizują inwazję na archipelag, który wówczas był pod panowaniem muzułmanów, i po bitwie pod Psinthos odbijają im 12 zamieszkałych wysp. Ogłaszają się wyzwolicielami a okazują się kolejnymi okupantami. Nie mieli zamiaru oddać wysp Grekom a wręcz przeciwnie, chcieli tutaj pozostać na zawsze, uważając się za kontynuatorów Joannitów.

Włoska okupacja Dodekanezu

Od 1923 roku na wyspie dowodzącym zostaje Mario Lago. To za jego czasów powstaje idea wykorzystania turystycznego Rodos. Poza zaprojektowaniem w stolicy szeregu gmachów pełniących funkcję urzędów na wyspie w latach 30 powstaje lotnisko, hotele, teatr, kasyno, pole golfowe, spa, termy, sanatorium, prowadzone są prace wykopaliskowe i zabezpiecza się i rekonstruuje po części miejsca archeologiczne… wszystko po to, aby przyciągnąć włoskiego zamożnego obywatela i zachęcić do spędzenia tutaj urlopu. Plaże i słońce, ciepłe wody Morza zarówno Śródziemnego jak i Egejskiego zapraszają do kąpieli. Trudno w to uwierzyć, ale w latach trzydziestych Rodos miało 6 połączeń lotniczych tygodniowo z Rzymem. W 1933 r. wydano 200 000 ulotek i 30 000 przewodników turystycznych w 4 językach. Jednocześnie 11 armatorów łączy Dodekanez (głównie Rodos) z całym Morzem Śródziemnym.

W trakcie II wojny światowej po upadku Mussoliniego wyspa przechodzi w ręce Niemiec hitlerowskich. Próby zbombardowania floty niemieckiej w porcie rodyjskim przez aliantów są powodem zniszczeń na Starym Mieście (wpisanym obecnie na listę światowego dziedzictwa UNESCO). Zakończenie wojny 8 maja 1945 r. to moment przejścia wysp we władanie sił sprzymierzonych.

7 marca 1948 r. oficjalne przyłączenie Archipelagu Dodekanez do Grecji

Dopiero 7 marca 1948 r. oficjalnie Archipelag Dodekanez zostaje przyłączony do Grecji. Wolne Rodos posiadające schedę po Włochach w postaci bazy turystycznej niemal natychmiast zaprasza do odwiedzenia zakątków szmaragdowej wyspy. Pierwsi turyści to sami Grecy przybywający tutaj na zakupy – artykuły bezcłowe, które sprzedawano na Rodos, stają się głównymi prezentami z „wyspy rycerzy”, jak zwykle w Grecji ją nazywają. Nadbagaż to największy problem wyjeżdżających stąd turystów…

W połowie lat 50 Rodos posiada już 40 hoteli. Wzrastające wymagania i potrzeby skutkują zorganizowaniem jednej z najbardziej prestiżowych w całym kraju Wyższej Szkoły Turystycznej, która istnieje po dzień dzisiejszy (jest jedną z dwóch wyższych uczelni na wyspie), na której absolwentów czeka cała Grecja.

Należy również podkreślić jak ogromną rolę w rozwoju turystycznym Rodos odegrał sam Arystoteles Onassis. Był rok 1957, kiedy to ten słynny bogacz zastanawia się, co zrobić, aby wzrosło turystyczne zainteresowanie Grecją a w szczególności wyspą Rodos, gdzie jego siostra już była w posiadaniu najstarszego hotelu na wyspie Mira Mare. Tak oto rodzi się pomysł namowy producentów Hollywood do ekranizacji bestselleru Alistair MacLean „Działa Navarony” właśnie tutaj, na Rodos. Sam Onassis staje się współfundatorem tego ogromnego przedsięwzięcia (koszt 6 mln dolarów). Na wyspę przybywa 120 osób z ekipy filmowej i aktorów wraz z nimi ich całe rodziny. Państwo Grecji postanawia udostępnić sprzęt i wojsko. Lokalni znajdują zajęcie jako statyści. Jako ciekawostkę dodamy, że Rodyjczycy nie mieli pojęcia o zamierzeniach i możecie sobie tylko wyobrazić ich reakcje, kiedy to ze statków na ląd wyjeżdżają pojazdy wojskowe z niemieckim tablicami i wysiada ponad tysiąc żołnierzy w pełnym rynsztunku. Wszystko szybko się wyjaśnia i pojawia się uśmiech na twarzy tutejszych.

Główne role w filmie „Działa Navarony” zagrali Gregory Peck, Anthony Quinn, David Niven. Premiera odbyła się w kwietniu 1961 roku. Po takiej reklamie któż by nie chciał odwiedzić wyspy, wykąpać się w zatoce Antoniego Quinna czy odkryć miejsca, które stały się scenerią do zdjęć filmowych!

Po pierwszych sukcesach filmu lotnisko rodyjskie coraz częściej gości samoloty czarterowe. Na wyspę przylatują Skandynawowie, Anglicy, Niemcy, Francuzi. Rodos zaczyna przeżywać swój złoty czas, staje się „greckim Hollywood”. W latach 60 kręcą tutaj sceny nawet do 6 filmów rocznie. Rodyjczycy w życiu codziennym, na ulicach, w kawiarniach czy w tawernach mogą napotkać wiele znanych nie tylko w Grecji ale i na całym świecie twarzy. Któż nie spacerował uliczkami Starego Miasta czy zachwycał się widokami rozlegający mi się ze szczytu Akropolu w Lindos.

Słynni politycy, artyści, arystokraci

Sir Winston Churchill, Edward Kennedy, Francois Mitterrand, Margaret Thatcher, Arystoteles Onassis, Rockefeller, książę Monako Renie i Grace Kelly, Anthony Quinn, Gregory Peck, David Niven, Roger Moore, Claudia Cardinale, Telly Savalas (na Rodos nakręcono „Ucieczka na Atenę”), Greta Garbo, Michael Douglas, Ornella Muti. Słynni projektanci mody tacy jak Giorgio Armani czy Versace.

Zespół ABBA, Julio Iglesias czy piosenkarz Led Zeppelin Robert Plant a Pink Floyd zachwyceni urokiem wyspy zakupują tutaj dom i spędzają w nim zimę tworząc część utworu The Wall.

Obecnie na wyspie doliczyć się można ponad 700 hoteli i pensjonatów. Lotnisko przyjmuje loty czarterowe z ponad trzydzieści krajów a rocznie odwiedza wyspę Boga Słońca ponad 2.300.000. gości z całego świata. Rodos jedno słowo a jak wiele kryje. Niewielu nadal wie, że Rodos to lasy, góry, niezwykłe mikroklimaty, a spacerując możemy napotkać pozostałości ruin antycznych osad. To wyspa do odkrycia poza przetartymi szlakami. Przebogata w historię, naturę, piękno i dobrych ludzi, którzy od wieków nauczeni są do wspólnego życia z przedstawicielami różnych kultur i religii. Tolerancyjni. Szanujący swoją historię i tradycję. Rodos to jednocześnie dwa oblicza, kosmopolityczne latem, pełne turystów i wyciszone, funkcjonujące w zwolnionym tempie po sezonie.

Elżbieta Ropińska-Sakellaridi
Rodos po polsku